Çocukların psikiyatriye başvuru süreci bazen kaygı verici olabilir.
Ailelerin bu süreci sağlıklı yönetmesi, çocuğun rahat hissetmesini sağlar ve değerlendirmeyi daha verimli hale getirir.
Aşağıda çocuk ve gençlerin psikiyatri muayenesine hazırlanması konusunda yaş gruplarına göre düzenlenmiş öneriler bulunmaktadır.
Sevgili anneciğim, babacığım;
Bütün duygu ve düşüncelerimi dile getirebilseydim, size şunları söylemek isterdim: Sürekli bir büyüme ...
✅ Randevudan önce çocuğunuzu rahatlatın.
Süreci zorlayıcı hale getirmek yerine, günlük bir aktivite gibi yaklaşın.
✅ Açık ve dürüst olun.
Çocuklar ve ergenler, kendilerine eksik veya yanıltıcı bilgi verildiğini anladıklarında güvensizlik yaşayabilirler.
✅ Negatif bir dil kullanmaktan kaçının.
"Hasta olduğun için doktora gidiyoruz" yerine, "Kendini daha iyi hissetmen için gidiyoruz" gibi pozitif ifadeler kullanın.
✅ Kaygınızı çocuğa yansıtmayın.
Ebeveynlerin stresli olması, çocuğun da sürece kaygıyla yaklaşmasına neden olabilir.
✅ Muayene sonrası çocuğunuzu takdir edin.
"Bugün doktorla çok güzel konuştun, seninle gurur duyuyorum" gibi motive edici cümleler kullanın.
Bu yaş grubunda çocuklar bilişsel olarak psikiyatrik bir değerlendirme sürecini anlayamazlar. Ancak, ebeveynlerin rahat olması ve güvenli bir ortam yaratmak, sürecin sağlıklı ilerlemesine yardımcı olur.
Hazırlık Önerileri:
✅ Randevu öncesinde çocuğun uykusunun düzenli olmasına ve aç olmamasına dikkat edin.
✅ Değerlendirme sırasında çocuğun sevdiği bir oyuncak veya bağlandığı bir eşyasını yanınıza alabilirsiniz.
✅ Çocuğunuzun günlük rutinleri, mizacı, beslenme ve uyku alışkanlıkları gibi bilgileri not alarak doktora sunabilirsiniz.
Bu yaş grubundaki çocuklar, yeni ortamlara karşı kaygılı olabilirler. Psikiyatri sürecini basit, oyun bazlı ve pozitif bir dille açıklamak faydalı olur.
Hazırlık Önerileri:
✅ "Doktorumuz senin gelişimini değerlendirecek ve seni daha iyi anlamamıza yardımcı olacak" gibi basit ve güven verici açıklamalar yapılabilir.
✅ "Birlikte gideceğiz, doktor seni tanıyacak, sen oyun seviyorsun o da seninle oyun oynar ve sohbet eder" diyerek muayeneyi oyun gibi tanıtın.
✅ Çocuğunuza yalan söylemeyin. Örneğin, "Sadece oyun oynayacağız, doktor seni hiç tanımaya çalışmayacak" gibi ifadeler kullanmayın. doktoru ‘bir arkadaşınız ya da ‘tüm sıkıntıları çözen kişi ya da bir otorite kaynağı’ gibi tanıtmayın.
✅ Doktora anlatmasını istediğiniz önemli olayları önceden belirleyip onunla konuşarak hazırlayabilirsiniz (örneğin: ‘hani seninle bazen birbirimize kızıyoruz ya işte bu durumları daha iyi anlamak için konuşacağız’ ya da ‘hani okulda kurallar oluyor ve bazıları zor oluyor ya onlara uymak nasıl kolaylaşır onu konuşacağız’) ve çocuğun rahat hissetmesi için onu zorlamayın.
✅ Randevu günü sevdiği bir oyuncak veya kitap getirmek rahatlatıcı olabilir.
Bu yaş grubundaki çocuklar daha fazla farkındalığa sahiptir, ancak psikiyatriye gitmek konusunda yanlış bilgilere sahip olabilirler. Açıklamalarınızı doğru, net ve destekleyici yapmanız önemlidir.
Hazırlık Önerileri:
✅ Çocuğunuza, neden psikiyatriye gidildiğini yaşına uygun bir dille anlatın:
"Bazen kendimizi üzgün, endişeli ya da sinirli hissedebiliriz. Doktorlar bize bu konularda nasıl daha iyi hissedebileceğimizi anlatır."
"Doktor sana yardımcı olmak için seninle konuşacak. Senin nasıl hissettiğini anlamaya çalışacak" ya da ‘Nasıl büyümen ile ilgili takiplerimiz oluyor ise duygu, düşünce ve davranışlarımızla ilgili de öneriler alabiliriz’ gibi örneklerle psikiyatrik muayenenin de olağan bir değerlendirme olduğunu anlatın.
✅ Doktorun çocuğa suçlayıcı veya korkutucu sorular sormayacağını açıklayın. "Bu bir test değil, sadece seni daha iyi anlamak istiyorlar" diyerek rahatlatın.
✅ Çocuğun sorularına dürüstçe yanıt verin:
"Neden doktora gidiyoruz?" → ‘Bazen insanlar kendilerini üzgün, kaygılı veya öfkeli hissedebilir. Doktor, bunu nasıl daha iyi yönetebileceğimizi bize öğretebilir’ ya da ‘Okulda daha iyi olmak istediğini biliyorum nasıl daha iyi olabilir ve biz de sana nasıl yardımcı olabiliriz öğrenmek için bu konuda çalışan birine gidiyoruz’
"Bana ilaç verecek mi?" → "Öncelikle seni dinleyecek ve bizimle konuşacak. Sonra birlikte en iyi çözümü bulacağız."
✅ Muayene öncesinde çocuğa günlük yaşamında nelerin zor geldiği hakkında konuşma fırsatı verin.
Ergenler genellikle psikiyatriye gitmeye direnç gösterebilir. Bunun altında utanma, damgalanma korkusu veya kendi başına çözmek isteme gibi nedenler olabilir. Bu yüzden empatik bir yaklaşım en iyi sonucu verir.
Hazırlık Önerileri:
✅ Ergenin sürece katılımını sağlayın. Örneğin, "Senin düşüncelerin ve hissettiklerin önemli. Doktor seninle konuşarak nasıl yardımcı olabileceğini anlamaya çalışacak."
✅ Zorla götürmek yerine, randevuya dair söz hakkı verin. "Doktordan ne beklediğin hakkında konuşmak ister misin?" gibi sorular yöneltin.
✅ Dürüst olun ve neden gitmesi gerektiğini açıklayın. Örneğin:
"Senin mutlu ve huzurlu hissetmen önemli. Bazen kendi başımıza çözmek zor olabilir ve bir uzmandan destek almak normaldir."
"Bu süreç tamamen seninle ilgili ve doktor sadece seni daha iyi anlamaya çalışacak."
✅ Gizlilik konusunda bilgilendirin. Ergenler genellikle "Aileme her şeyi anlatacak mı?" diye kaygılanırlar. Açıkça, "Doktorunla özel konuşmaların olacak ve onunla paylaşmak istemediğin konuları anlatmak zorunda değilsin" diyerek güven verin.
✅ Psikiyatrik desteğin olağan olduğunu vurgulayın. "Bir diş ağrısı için dişçiye gidiyorsak, ruh halimizle ilgili destek almak için de doktora gitmek gayet normaldir" ‘Nasıl boy uzaması ile ilgili danışabiliyorsak duygu, düşünce ve davranışlarımızla ilgili de öneriler alabiliriz’ gibi örnekler verin.
Çocuğunuzu yaşına uygun bir şekilde bilgilendirmek, sürecin doğal bir destek mekanizması olduğunu vurgulamak ve zorlamadan sürece dahil etmek psikiyatriye başvuru öncesinde en sağlıklı yaklaşımdır.
Ailelerin doğru yönlendirme yapması, çocuğun süreci güvenli, destekleyici ve yapıcı bir deneyim olarak görmesini sağlar.